Inhabitat'taki Treehugger araştırmacıları Global Citizen'dan seçtikleri oldukça popüler olan "İsveç atıklarının %99'unu nasıl geri dönüştürüyor?" başlığı üzerine çalıştı. Bunu ilk yapan onlar değil, 2014 yılında Huffpo (Huffington Post) Haber Sitesi de "İsveç atığının %99'u artık geri dönüştürülüyor." konusunu işlemişlerdi. Tüm bunlar "Süregelen geri dönüşüm devrimi ile İsveç'in evsel atıklarının %1'inden azı çöp sahasına geliyor" diyen resmi bir İsveç hükümet sitesi'nden türemiş görünüyor.
Sorun şu ki, geri dönüşümün herhangi bir tanımı ile, bu bir abartı...Gerçekte atıklarının neredeyse %50'sini ısı ve enerji elde etmek için yakıyorlar. Ve kendi web sitelerinde bile bunun en iyi yaklaşım olmadığını, bunun gerçekte "geri dönüşüm" olmadığını ve yakmaktan ya da en başından başka bir ürünle değiştirmektense geri dönüştürmenin ya da tekrar kullanmanın daha az enerji gerektirdiğini kabul ediyorlar.
ABD'de geri dönüşüm "Atığı yeni bir ürün üretmek için hammadde olarak kullanma" olarak tanımlanıyor. Geri dönüşüm bir objenin ya da materyalin fiziksel yapısını değiştirme ve değiştirilen materyalden yeni bir obje meydana getirmeyi de içermektedir. Yakma ise kompostlaştırmanın dışında "kül haline getirme, piroliz, damıtma/saflaştırma ya da biyolojik dönüşümü ifade eden "dönüştürme olarak ifade edilir.
Enerji tesislerinin temiz olduğu ve dioksin ve çöp yakma fırınlarından çıkan diğer şeyleri filtreden geçirdiğine şüphe yok. Ancak yayınlanan "%99.9 toksik olmayan karbon dioksit ve su..." Karbon dioksitin toksik olup olmadığı, iklim üzerine etkili olup olmadığı konusunu sorgulayan çok fazla kişi var.
![]() |
ARC |
Ve bu tesisler fazla miktarda CO2 salıyor. EPA(Çevre Koruma Ajansı)'ya birim megawatt enerji başına göre kömür yakımından daha çok CO2 meydana getiriyor.
EPA'ya göre çöp yakma işlemi üretilen megavat saat elektrik başına 2,988 Paund'luk CO2 açığa çıkarıyor. Bu sayı kömürde 2,249 pounds/megavat saat, doğalgazda ise 1,135 pounds/megawat saattir. Fakat enerji eldesinde yakılan kağıt, yiyecek, tahta ve biyokütleden oluşan diğer şeylerin çoğu "Dünya'nın doğal karbon döngüsü" olarak zamanla içerisinde saklı kalan CO2'i açığa çıkarır.
Dolayısıyla CO2 emisyonlarının 2/3'ü biyokütle olarak muamele görüyor ve karbonsuz olarak düşünülüyor, çünkü bu tesisler -birçok bilim insanının da tartıştığı gibi- doğal döngüde onlarca yılda çıkacak karbonu şu anda çıkarıyor. Kömürden daha temiz olabilmesinin tek sebebir budur.
O halde enerji elde edilen atığın gerçek geri dönüşüm oranı üzerine ne etkisi var? TreeHugger yazarı Tom Szak "Atıktan enerji eldesi işe yarar mı?" adlı yazısında şöyle diyor:
"Atıktan enerji elde etme sistemi daha sürdürülebilir atık azaltım stratejileri geliştirmek adına caydırıcı bir rol de oynuyor. Katı kirlilik standartları ile ve atık bertarafı için son çare olarak kısa süreli dönemli iyi çalışabilir, ancak bu yöntem bize uzun süreli, sürdürülebilir bir çözüm sağlamıyor. Materyali (geri dönüşüm ve yeniden kullanım yolu ile) koruma zaten sürdürülebilir gelişimin anahtar bileşenidir. Sınırlı kaynakları yakmak gelecekte en iyi yaklaşım olmayabilir."
Atıktan enerji elde etme sisteminin reklamını yapan bir İsveç sitesinde atık ithal ettikleri gerçeğiyle gurur duymaktalar:
"Atık oldukça ucuz bir yakıttır ve İsviçre verimli ve karlı atık arıtımında zamanla büyük bir kapasiteye ve beceriye ulaştı. Hatta İsviçre diğer ülkelerden 700.000 ton atık ithal etmektedir."
David Suzuki ithalata başka bir açıdan bakmaktadır:
"Yakmak da pahalı ve verimsiz bir yöntemdir. Bir kez uygulamaya başladığımız zaman yakıt maddesi olarak atığa bel bağlarız ve daha bununla baş etmek için çevreye daha uyumlu metodlara dönmemiz zordur. İsveç ve Almanya'da görüldüğü üzere azaltma, yeniden-kullanmak ve geri dönüştürme için çaba harcamak atık "yakıt"sızlığı ile sonuçlanabilir."
![]() |
Cr: BIG |
İskandinavya'da kayak yapabileceğiniz yeni güç santralleri inşa eden Bjarke Ingels'e sahip olmak da dahil olmak üzere atıktan enerji elde etmek için oldukça mükemmel şeyler yaptıklarına şüphe yoktur. Kopenhag'daki bir atıktan enerji elde etme tesisini gezdim ve çevre halkını nasıl ısıttığı, kamyonlarca çöpü atık sahasına gitmesi için nasıl bertaraf ettiği ve tabii ki elektrik ürettiği konusunda çok etkilendim.
But it is not recycling. As David Suzuki notes,
Fakat bu geri dönüşüm değildir. David Suzuki'nin de not ettiği gibi:
"Bu karmaşık bir konudur. Azaltma ve kirletici fosil yakıtların giderek pahalılaşan kaynaklarına bel bağlamadan atığı yönetmek ve enerji üretmek için yollar bulmamız gerekmektedir. Çöpü atık sahasına göndermek en iyi çözüm yolu değildir. Ürettiğimiz atık miktarını azaltmakla başlayarak atık sahalarından ve yakmaktan daha iyi seçeneklere sahibiz. Düzenleme ve eğitim yolu ile, asıl kaynağı azaltabilir ve daha kompostlanabilir, geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir materyalleri çöplükten uzaklaştırabiliriz. Bunları yakıp kül etmek açıkça savurganlıktır."
Özetle; yakıp kül etme geri dönüştürme değildir ve bu sebeple de İsveç atıklarının %99'unu geri dönüştürmemektedir.
Kaynak: Treehugger
Haberin orijinaline göz atmak için tıklayınız: http://www.treehugger.com/energy-policy/no-sweden-does-not-recycle-99-percent-its-waste.html
TR Çeviri: dunyaninyesili.blogspot.com